Ook de vinylliefhebber kwam aan zijn trekken
Zoals reeds vermeld in deel I maakt audio voor thuis maar een klein deel uit van het aanbod op de ISE 2019. Een deel daarvan bestaat uit draaitafels en toebehoren. Hoewel een aantal merken de draaitafels uit hun programma thuis hadden gelaten, kwam ik toch een paar fraaie draaitafels tegen.
Bij Tonar wordt de show gestolen door een draaitafel van… bamboe
De vaderlandse firma Tonar is sinds 1954 een begrip bij iedereen die wel eens op zoek is geweest naar een naald, element, onderdeel of accessoire voor de gekoesterde draaitafel. Uiteraard spint Tonar garen bij de revival van de grammofoonplaat. Op de ISE2019 is Tonar aanwezig met een verhoudingsgewijs bescheiden maar mooi verzorgde stand. Vader, moeder en zoon Libgott staan iedereen vriendelijk te woord en de liefde voor hun bedrijf is onmiskenbaar. Er staan een paar vitrines met elementen en naalden van gerespecteerde merken als Goldring, Nagaoka en Jico. Naast een aantal accessoires zoals de Disco Antistat platenwasmachine is de enige aanwezige draaitafel meteen de absolute blikvanger. De draaitafel is namelijk vrijwel volledig vervaardigd uit bamboe, niet het eerste materiaal waar je aan denkt bij een draaitafel…
Tri-Art Audio S-series Draaitafel – Bamboe uit Canada
Het Canadese Tri-Art Audio heeft een heel programma geluidsapparatuur waarbij bamboe het thema is. De luidsprekers en de draaitafels springen het meest in het oog. De door Tonar meegenomen draaitafel is het eenvoudigste model uit een serie van drie: de S-Series TA-0.5. Vrijwel alle zichtbare onderdelen zijn van bamboe. Bamboe is een zeer stijf materiaal dat trillingen dempt en daardoor goede akoestische eigenschappen heeft. Ook is het een duurzaam, milieuvriendelijk materiaal omdat 
het snel groeit. Het chassis en het draaiplateau zijn gemaakt van gelamineerd bamboe dat er zeer fraai uitziet. Het materiaal is gedrenkt in hennepolie en is daarna in de bijenwas gezet waardoor de nerven mooi uitkomen. Ook de arm is gemaakt van bamboe; ook hier is hetzelfde gelamineerde materiaal gebruikt. Om de azimuth en de naalddruk af te stellen is een originele oplossing bedacht. In plaats van een excentrisch contragewicht is de achterkant van de arm voorzien van een dubbel bakje waarin messing balletjes liggen. Om de arm 
precies te balanceren over twee assen kunnen eenvoudig balletjes toegevoegd of weggenomen worden. Deze twee bakjes zijn mooi weggewerkt onder een dekseltje. Hoewel er in het tentoongestelde exemplaar geen element is gemonteerd, is er op de website van Tri-Art te lezen dat deze ook leverbaar is met een Audio-Technica 95E element. Dit element kom je vaker voor gemonteerd tegen bij uiteenlopende draaitafels. De draaitafel is dan ook meteen voorzien van een MM phono voorversterker zodat deze op 
een gewone lijningang aangesloten kan worden. De voorversterker is overigens te omzeilen zodat een upgrade naar een andere voorversterkers of eventueel een MC-element mogelijk is. Tri-Art heeft overigens zelf ook een MM/MC-voorversterker met een behuizing van, jawel, bamboe.
Elac Miracord 50 – Duitse soberheid in China gemaakt
Elac staat voor Electroacustic GmbH dat in 1926 in Duitsland is opgericht. In de jaren 60 en 70 was het bedrijf actief op het gebied van draaitafels en elementen. Daarna kwam het accent meer op luidsprekers te liggen. Recent heeft Elac echter weer drie draaitafels op de markt gezet waarvan de Miracord 50 het instapmodel is. Deze draaitafel oogt mooi door zijn soberheid; er zit geen enkele franje aan. Om de kosten laag te houden, laat Elac deze draaitafel in China maken. Ook deze draaitafel is voorzien van een te omzeilen phono- voorversterker (MM). Het meegeleverde element is de AT90 van Audio-Technica. De Miracord 50 is snaar aangedreven maar heeft geen subplateau, de snaar loopt over een rand aan de onderkant van het plateau. Voor zijn geld is dit een leuke complete draaitafel met stofkap. Deze ontbreekt vaak bij (veel) duurdere modellen. De reviews die ik links en rechts heb gelezen zijn positief. De draaitafel schijnt goed genoeg te zijn om er een nog wat beter element in te zetten.
Mag-Lev Audio ML1 – Zwevend plateau uit Slovenië
Maglev is de afkorting van Magnetic Levitation (Magnetisch Zweven). Met dit natuurkundige fenomeen kan een metalen voorwerp tot zweven (levitatie) worden gebracht door een wisselend magneetveld onder het voorwerp te creëren. Ook voortstuwing en rotatie zijn mogelijk. Een voorbeeld van een toepassing van dit principe is de magneetzweeftrein.
Mag-Lev Audio past magnetische levitatie toe om het plateau van de ML1 draaitafel te laten zweven en draaien. Afgezien van de arm zitten er geen bewegende delen in de draaitafel. Het plateau draait en wordt op zijn plaats gehouden door spoelen en magneten. Mag-Lev heeft een patent aangevraagd voor deze technologie. Van resonantie veroorzaakt door mechanische delen is 
geen sprake hetgeen volgens importeur Audio Innovations zorgt voor een unieke luisterervaring. Helaas was de ML1 niet te beluisteren op de stand van Audio Innovations. Hij was wel te bewonderen en Chris de Gier haalde welwillend de (niet meegeleverde) stofkap van de draaitafel af voor een foto. De heer de Gier vertelde dat de draaitafel ook gekocht wordt door mensen die 
nauwelijks platen draaien, gewoon omdat deze zo bijzonder is. Het plateau kan dan ook gewoon in zwevende toestand blijven. Wanneer de ML1 uitgeschakeld is, wordt het plateau ondersteund door vier pootjes die uit het chassis verrijzen. Het plateau heeft dus een vaste plek en hoeft bij 
inschakeling niet omhoog te komen. Hoewel de aanblik van een zwevend plateau ongeëvenaard is, ziet de ML1 er in ook ruststand zeer gelikt uit. Er zijn vier uitvoeringen verkrijgbaar: Zwart met zilveren accenten, zwart met gouden accenten, wit en zwart met hout fineer. De laatste stond tentoongesteld op de ISE2019. Alle uitvoeringen zijn voorzien van een oranje led ring in het chassis; deze fungeert als power indicator en accentueert het zwevende plateau op subtiele wijze. De arm is van Pro-Ject, type 9CC. Pro-Ject gebruikt 
deze zelf in haar X-serie. Bij Pro-Ject zit je dan in hun middenklasse. Deze arm is overigens ook voor particulieren los te koop. Op de website van Audio-Innovations worden naast de standaard gemonteerde OM10, verschillende Ortofon elementen oplopend tot de 2M black als upgrade geadviseerd. De ML1 is niet goedkoop maar wel heel bijzonder. Made in Slovenia.
Zoeken
Het was een beetje zoeken naar audio die bestemd is voor de particulier. Draaitafels moesten sowieso met een zaklamp gezocht worden. Bij het exclusieve MacIntosh stonden twee draaitafels opgesteld waarvan er een geïntegreerd was met een buizenversterker die met bluetooth en extra lijningangen is uitgerust. Deze all-in-one is een primeur voor MacIntosh. Er is elders al het een en ander over geschreven dus ik laat het er maar even bij. Graag had ik de Yamaha MusicCast VINYL 500 even van dichtbij bekeken. Ondanks dat Yamaha met twee forse stands aanwezig was, was deze draaitafel die te integreren is in het MusicCast multi-room systeem, helaas niet aanwezig. Op de stand het Franse AV Industry was audio van het eveneens Franse Elipson te zien; helaas waren ook hier de mooi vormgegeven draaitafels van dit merk afwezig. Net als in deel I, wil ik graag afsluiten met een futuristisch plaatje zoals er zoveel te schieten zijn op deze high tech show. Lees verder in deel III
Wat een contrast van minimalistisch bamboe tot futuristisch magnetische levitatie! Beiden vind ik qua gedachte tof, maar welk klinkt het beste?
En daar noem je nu net de makke van een show als de ISE: er is zeer weinig te beluisteren. Op een gewone audioshow is dat al lastig door drukte en muziekkeuze. Een Mag-Lev tafel met een bamboe arm zou een mooie fusie zijn. De meeste mensen zullen echter voor iets gaan dat meer op de Elac lijkt denk ik.