unique radio

Op zoek naar een goede, degelijke borstel voor bij mijn Okki Nokki platenwasmachine kwam ik de Spaanse firma Winyl tegen. Na het lezen van hun missie was ik echter meer geïnteresseerd in hun reinigingsmiddelen. Alhoewel Winyl ook een product om cd’s te reinigen in haar programma heeft, claimen ze een merk te zijn dat gespecialiseerd is in reinigingsmiddelen en accessoires voor grammofoonplaten en draaitafels. Het in 2015 door platenverzamelaars opgerichte bedrijf streeft er naar om kwaliteitsproducten tegen een redelijke prijs te leveren. Een andere voorwaarde die zij zichzelf stellen is dat alles in Spanje en in eigen beheer gemaakt is. Toeleveringsbedrijven zijn zonder uitzondering Europees. Verder willen ze dat hun reinigingsproducten geen residu achterlaten en niet multifunctioneel zijn maar compleet gericht zijn op een specifieke taak. De producten worden zowel via de eigen webshop als via lokale dealers verkocht. Wie op de  zoekterm “Winyl record cleaning” zoekt, komt al snel een dealer tegen. Omdat mijn nieuwsgierigheid was gewekt, besloot ik een sample van hun reinigingsvloeistof aan te vragen. Na wat mails heen en weer kreeg ik een groot pakket thuis bezorgd waar het grootste gedeelte van het leveringsprogramma in bleek te zitten. Aanleiding voor meerdere tests. In dit eerste artikel over Winyl wil ik de reinigingsartikelen voor grammofoonplaten behandelen. In een volgend artikel zullen de artikelen die bedoeld zijn om te gebruiken bij de draaitafel aan bod komen. 

Winyl advanced cleaning gel 

Wie zich verdiept heeft in het schoonmaken van grammofoonplaten is deze truc wellicht al eens tegengekomen: het insmeren van een vieze plaat met houtlijm. Vervolgens moet de lijm drogen. Eenmaal droog kan de houtlijm van de plaat af getrokken worden met medeneming van al het vuil dat in de groeven zit. Een nadeel is dat houtlijm erg lang moet drogen en dat de chemische samenstelling per merk verschilt. Je weet nooit of er iets inzit dat agressief is voor het vinyl zelf met alle gevolgen van dien. De Winyl advanced cleaning gel werkt op dezelfde manier: uitsmeren, laten drogen en de droge gel als een vel van de plaat trekken. Winyl garandeert dat er geen kwalijke bestanddelen in de gel zitten die de plaat kunnen beschadigen. Let wel: de plaat. Er wordt gewaarschuwd de gel niet in aanraking te laten komen met het label omdat dat anders eveneens van de plaat getrokken wordt. Voordat ik het goedje ging testen herinnerde ik me dat ik nog onderdeel van mijn eerste platenwasser heb bewaard: de Disco-Antistat van Knosti. Dit onderdeel is de spindel met de twee schalen om de labels te beschermen tegen de reinigingsvloeistof. Deze komt nu mooi van pas om hetzelfde te doen tegen de gel. Een passend kommetje erbij en de plaat kan mooi vlak liggen. Een alternatief hiervoor kan de Okki Nokki zijn waarvan de laatste versie ook een kap heeft om het label te beschermen. Hoewel ik niet het risico wilde nemen mijn platenwasmachine vies te maken. had dit achteraf gezien prima gekund. 

Kliederen en smeren met groene smurrie

Ik stuit op een probleem: ik bezit veel platen maar die zijn allemaal gewassen. Gelukkig bood de lokale platenhandelaar waar ik goed mee bevriend ben uitkomst: hij heeft me een lp meegegeven waar hij zich suf op had gepoetst maar waar de viezigheid niet vanaf te krijgen is. Diverse sessies met zijn Okki Nokki waren onvoldoende. De vieze vlek is duidelijk te zien en erger: zeer hoorbaar. Een beter proefkonijn voor de gel kon ik me niet wensen. Volgens de gebruiksaanwijzing (keuze uit Engels, Duits, Frans of Spaans) is er voor een lp kant 14 à 16 milliliter gel nodig. Doseren kan met een meegeleverde spuit met schaalverdeling. Erg handig. Aanbevolen wordt de gel te verspreiden met een siliconen spateltje, een zacht borsteltje of gewoon met een vingertop. Ik kies voor een zachte borstel: een versleten borstel van mijn platenwasmachine. De gel laat zich gemakkelijk verspreiden en dankzij het afgedekte label heb ik geen last van moeilijke randjes. Ik smeer gewoon door tot tegen de oranje schaal die fungeert als afplaktape bij een verfklus. Eigenlijk is het best leuk om te kliederen met deze groene smurrie. Het ruikt niet echt lekker maar gelukkig is de geur niet sterk. Een tip is een stukje papier op de rand van de plaat te leggen en die vervolgens ook te besmeren met gel. Wanneer de gel droog is, kan dit dienen als beginnetje om de opgedroogde gel te verwijderen. Na het smeren begint het grote wachten: volgens de gebruiksaanwijzing heeft de gel vijf tot zeven uur bij 23 graden nodig om te drogen. Alle tijd dus om de borstel en het spuitje schoon te maken. De gel laat zich in nog vloeibare toestand gemakkelijk uit zowel de borstel als het spuitje spoelen. Na zes uur besluit ik de gel te verwijderen. Het papieren lipje blijkt een goede tip te zijn. De uitgeharde gel laat zich als een vel verwijderen. De groeven van de plaat zijn duidelijk te zien in het vel. Het oppervlak van de plaat ziet er vettig en vies uit. Ook zit er hier en daar nog een restje gel. Ik besluit de plaat een wasbeurt te geven op de Okki Nokki waarbij ik de reinigingsvloeistof van Winyl gebruik; over die vloeistof straks meer. Na de wasbeurt is, hoewel minder duidelijk, de vieze vlek nog steeds zichtbaar. Wanneer ik de plaat beluister is het gekraak ter plekke van de vlek nog steeds hoorbaar maar wel duidelijk verminderd. Opvallend is dat de inloopgroef van de plaat nagenoeg geruisloos is en het geluid mooier en helderder klinkt dan voor de behandeling. Omdat ik nog niet tevreden ben met het resultaat besluit ik de gelprocedure te herhalen. Wellicht heb ik bij de eerste sessie niet lang genoeg gewacht. Ook is het in mijn woonkamer geen 23 maar 18 graden. Na de tweede kliedersessie laat ik de plaat veertien uur met rust. Daarnaast pak ik een tweede plaat met een raar vlekje die ik alleen plaatselijk insmeer met gel. Het resultaat na deze sessie is niet beduidend beter: voor heel hardnekkige vlekken is grover geschut nodig. Ook het vlekje op de tweede lp verdwijnt niet. Wat wel echt opvalt is de verbetering van het geluid van de plaat en vooral de stilte in de “lege” aanloopgroef en de groeven tussen de nummers. voor de vlek heb uiteindelijk nog een make up remover doekje gebruikt en er nog een grondige was sessie tegenaan gegooid. De gel doet zeker zeer goed werk maar het is geen wondermiddel. Het doet echter meer dan met wassen alleen te bereiken is. Het heeft meegeholpen om de bijgeluiden op de plaat met zeker 75% te verminderen. Hoewel de 100% niet gehaald is, kan ik de plaat met opgeheven hoofd terugbrengen naar de platenwinkel. Deze gel is dan ook een aanrader. Waarschuwing: beschermkappen voor de labels zijn een must voor mensen die geen hele vaste hand hebben.

Borstels

Alvorens de reinigingsvloeistof te behandelen wil ik de borstels van Winyl noemen. Ik kreeg er drie om te testen. Een zit er in een setje waar ik later op terugkom. Twee zijn er apart verpakt en hebben een fraai merkplaatje op de handgreep zitten. Het zijn twee types, een met drie rijen haren en een met aan de ene zijde een dubbele rij haar en aan de andere een enkele. Het gebruikte haar is geitenhaar en het handvat is van beukenhout. Hout en haar kennen we van de standaard borstel die bij de Okki Nokki platenwasmachine geleverd wordt. De borstels van Winyl hebben echter een groter handvat en werken daardoor prettiger. Of ze beter tegen de tand des tijds bestand zijn dan de Okki Nokki borstels moet nog blijken: het hout van deze borstels gaat rotten na enige tijd onder invloed van de platenvloeistof.

Pro clean-6 reinigingsvloeistof

Winyl heeft ook vloeistof voor de platenwasmachine in haar programma: pro clean-6. Deze is geschikt voor handwassers zoals de Knosti, machines met afzuiging zoals de Okki Nokki en de Watson’s en ultrasone apparaten. pro clean-6 wordt geleverd als concentraat in een plastic flesje van 60 milliliter. Naast dit flesje en een gebruiksaanwijzing zit er ook een spuitje met een schaalverdeling in milliliters in het doosje. Pro clean-6 moet met mengverhouding van 1:100 worden verdund. Een verpakking is dus goed voor zes liter hetgeen de 6 in de naam verklaard. Voor het mengsel is gedestilleerd water nodig. Hier moest ik even naar zoeken: de meeste winkels hebben alleen gedemineraliseerd water. Let op: laat dit je niet aansmeren. Dit type water is alleen gefilterd en bevat een residu van kalium en natrium. Gedestilleerd water vond ik bij een drogist in een literfles van €4,50 en later bij Hornbach voor €2,65 in een tank van vijf liter. Helaas kwam de drogist eerst op mijn pad. Ik besluit eerst een liter aan te maken in de fles van de drogist. Met het spuitje doseer ik tien milliliter pro clean-6 in de fles die nog een beetje ruimte heeft. Ik volg de  gebruiksaanwijzing en schud de gesloten fles flink. Daarna zet ik de fles een kwartiertje weg. Nu is de vloeistof klaar voor gebruik. Met een dop van een fles afwasmiddel heb ik van de plastic literfles een spuitfles gemaakt. Ik leg een zeer vieze plaat op de platenwasmachine. Voorzichtig spuit ik wat pro clean-6 op de plaat. De vloeistof is nagenoeg reukloos en kleurloos.  

Spuiten, borstelen en zuigen

Met behulp van de geitenharen borstel vloeit het mooi over het plaatoppervlak en wordt de plaat geheel bedekt onder een egaal en spiegelend nat laagje. Ik laat de vloeistof een minuutje inwerken zoals ik altijd doe. Daarna geef ik de plaat een  goede schrobbeurt met de borstel; ik gebruik het type met de drie rijen haar. De vloeistof schuimt een beetje. Het schuimen gaat in dezelfde mate als bij de tonar QS vloeistof die ik normaal gesproken gebruik. Nog steeds is de vloeistof bijna reukloos. Naast biologisch afbreekbaar is pro clean-6 volgens de beschrijving dan ook vrij van alcohol, glans-en oplosmiddelen, parfum en niet giftig. Wanneer ik de vloeistof van het plaatoppervlak af zuig, blijven er geen strepen, druppels of schuimresten achter. Het plaatoppervlak is zienderogen opgeknapt en elk krasje is bij dit versleten exemplaar goed zichtbaar. Bij het legen van de machine laat ik de afgezogen vloeistof in een borrelgaasje lopen. Dit ziet er troebel, grijs en vies uit, dit kan natuurlijk ook vuil zijn dat deels al in de machine zat. Na deze was sessie heb ik een nieuwe plaat dezelfde behandeling gegeven. Deze klonk na de behandeling beter dan ervoor: geen statische tikken meer, minder ruis in de inloopgroef en het leek of het geluid wat meer diepgang had gekregen. De indruk die pro clean-6 is zeer goed; ik vind het beslist niet onder doen voor mijn vertrouwde tonar QS vloeistof. Een groot verschil is dat de ze vloeistof zelf verdund moet worden: je koopt alleen de werkzame bestanddelen en voor gedestilleerd water moet je zelf zorgen. Nooit heb ik me gerealiseerd dat gedestilleerd water niet overal verkrijgbaar is en hoe vaak het verward wordt met gedemineraliseerd water. Wanneer je gedestilleerd water in tanks van 5 liter koopt, is de literprijs voor pro clean-6 zeer gunstig. Ik kom op nog geen zes euro per liter. Wel per zes liter maar daar kun je er zeker 500 platen mee wassen op je platenwasmachine.

Winyl spray

Hoewel dit product als “winyl spray” in de catalogus staat, staat op de verpakking “vinyl record cleaning fluid”. De naam kan wat verwarrend zijn maar dit is beslist wat anders dan de hierboven beschreven pro clean-6. Dit is een spray die in een plastic fles met een verstuiver zit. De inhoud is 250 ml. Deze is samen met een doekje en een gebruiksaanwijzing verpakt in een kartonnen doosje. In tegenstelling tot pro clean-6 is deze spray bedoeld voor dagelijks gebruik. Het heeft een antistatische werking dus het kan zijn nut hebben op die dagen dat de luchtvochtigheid dusdanig is dat je platen statisch zijn. Ook bij ongelukjes zoals een verdwaalde vette vinger is dit handig. Even sprayen en het bijgevoegde doekje erover en klaar. In deze spray zit alcohol. Dat is te merken aan de geur, het vetoplossend vermogen en de snelle verdamping. De verstuiver vind ik persoonlijk niet heel handig omdat de spray al gauw op plekken terechtkomt waar je dat niet wilt. In de doek spuiten en dan poetsen werkt naar mijn mening beter maar kost wel wat meer vloeistof. Wanneer een vlek niet verdwijnt, suggereert de gebruiksaanwijzing de procedure te herhalen. Omdat ik op dit moment geen problemen heb met statische platen, heb ik de antistatische werking niet kunnen testen.  

Winyl cleaning & care kit

Winyl heeft ook een combinatieset met onder andere kleinere verpakkingen van hun producten. Van de hierboven beschreven producten zitten de gel, de spray, een borstel en twee microfiber doekjes in de doos. De borstel is het type met drie rijen haren. Het houten handvat wat minder mooi dan dat van de apart verkochte borstels en het merklogo ontbreekt ook. Andere zaken die er in zitten zijn een flesje vloeistof om cd’s te reinigen en een flesje naaldreiniger. De pro clean-6 zit er niet in. Dit setje is handig om een aantal producten van Winyl voor een voordeliger prijs uit te proberen.   

Inhoud van de cleaning & care kit:

• Vinyl Record Cleaning Fluid 100 ml. (verstuiver)
• Vinyl Record Cleaning Gel 70 ml.
• CD reiniger 50 ml. (verstuiver)
• Naaldreiniger 15 ml. met borsteltje in de dop
• Geitennharen borstel
• Twee microfiber doekjes
• Instructies voor gebruik

 

Conclusie

De producten van Winyl werken echt en zijn van zeer goede kwaliteit. De gel haalt veel vuil uit de groeven. Het is geen wondermiddel maar wel een erg goed middel. De pro clean-6 reinigingsvloeistof vind ik erg goed en niet onder doen voor de Tonar QS die voor mij de norm is. Een grote plus voor de pro clean-6 is de zeer gunstige literprijs. De Winyl spray is erg handig voor ongelukjes maar de verstuiver zou iets beter kunnen. De borstels zien er mooier uit dan de geitenharen borstels van Okki Nokki en Tonar. Ze doen hun werk net zo goed en liggen door het grotere houten handvat beter in de hand. De cleaning & care kit is leuk om verschillende producten uit te proberen en kan een zeer welkom cadeautje voor een vinylliefhebber zijn.

Indicatieprijzen:

• Winyl gel  500ml. €18,50
• pro clean-6 60ml. voor 6 liter €27,50 (excl. 6 liter gedestilleerd water)
• borstels €17,95 per stuk
• Winyl spray 250 ml. (vinyl record cleaning fluid) €9,95
• Winyl cleaning & care kit €34,95

De producten van Winyl zijn in Nederland onder andere te verkrijgen bij Walvis en bij Hi-Stands