unique radio

Gaia is een figuur uit de Griekse mythologie. Zij is de oermoeder, de Aarde, die ontstond uit de Chaos aan het begin van de dingen. De Chaos bevatte alle basisbestanddelen, de vier elementen aarde, water, lucht en vuur. Daaruit ontstond onder andere Gaia, de godin van de natuur en de aarde. Gaia werd afgebeeld als een mollige vrouw, vaak oprijzend uit de grond, altijd eraan verbonden.

Voetjes voor luidsprekers naar de Griekse godin Gaia vernoemen is pretentieus. Omdat zij oprees uit de grond is dit toepasselijk, moeten ze bij de Canadese firma IsoAcoustics hebben gedacht. Deze firma heeft haar sporen verdiend in de audiowereld, zowel in het professionele als in het huiskamercircuit. Drijvende kracht is Dave Morrison, die veel ervaring heeft opgedaan bij het ontwerpen en bouwen van studio’s.

Wat is het?

Simpel gezegd zijn de Gaia’s voetjes die onder luidsprekers bevestigd worden. Doel is de luidspreker mechanisch te ontkoppelen van de vloer. Trillingen vanuit luidsprekers worden doorgegeven aan de ondergrond waar ze op staan. De energie die in de vloer terechtkomt veroorzaakt resonantie en soms bijgeluiden. Dit kan geluidsoverlast veroorzaken. Deze energie wordt deels ook weer teruggegeven aan de luidspreker hetgeen ongewenst is omdat dat invloed heeft op de klankeigenschappen van de luidspreker. Dit verstoort het geluid van de luidspreker. Je krijgt dan een soort echo effect waardoor luidsprekers minder nauwkeurig en snel klinken. Betonnen vloeren zijn berucht omdat alle energie terugkomt. Houten vloeren reageren anders. Een vloer die vast ligt, geeft net als beton ook veel energie terug. Zwevende vloeren nemen juist veel energie op en kunnen als klankkast gaan werken. De Gaia voetjes zetten trillingsenergie om in warmte. Het principe is vergelijkbaar met de remschijven in een auto die beweging omzetten in warmte. Omdat er relatief weinig energie omgezet wordt, is het niet waar te nemen dat de Gaia voetjes warmer worden. De metalen schalen van de Gaia’s werken hierbij als koellichaam zoals de koelribben van een versterker. Op de website van IsoAcoustics is een tekening van de dwarsdoorsnede van een Gaia voetje te vinden. Hier is te zien dat het voetje uit twee grotere onderdelen bestaat die op ingenieuze wijze met elkaar verbonden zijn. Het zijn schroefverbindingen met dempingsmateriaal ertussen zo te zien. De Gaia voetjes zijn verkrijgbaar in drie types: I, II en III. Afhankelijk van het gewicht van de luidspreker wordt bepaald welk type de goede match is. Type I is voor de “zware jongens” en type III voor de lichtste gewichtsklasse. Veel vloerstaande luidsprekers hebben schroefgaten aan de onderzijde. De Gaia’s worden geleverd met 3 setjes draadeinden zodat de passende schroefdraad er meestal wel bij zit. Mocht dat niet het geval zijn, dan is er “maatwerk” mogelijk.  

 

Demonstraties

Vanwege lovende berichten in de pers en positieve ervaringen van audiofielen in eigen kring, ben ik naar een demonstratie gegaan van de Gaia’s bij Hobo Hifi te Arnhem. Aldaar stonden twee paar Sonus Faber luidsprekers opgesteld, type Sonetto V, met een gewicht van 22 kilogram per stuk. Afgezien van de kleur zijn beide paren identiek, de bekabeling ook. Verschil is dat het ene paar (wit) op de standaard meegeleverde voetjes staat terwijl het zwarte paar voorzien is van de Gaia voetjes van IsoAcoustics, type III. Type III is de lichtste variant, bedoeld voor luidsprekers tot een gewicht van 32 kilogram. Omdat de winkel voorzien is van tapijt, staan de Voetjes op schoteltjes die voorzien zijn van kleine spikes die zonder zichtbare schade te veroorzaken in het tapijt prikken. Tussen de versterker en de luidsprekers is een speciale schakelkast van IsoAcoustics geïnstalleerd. Deze fungeert als splitsing en stuurt het signaal beurtelings naar het witte en naar het zwarte paar luidsprekers. Er is een perspex plaat opgesteld die voorzien is van het logo van IsoAcoustics. Wanneer het zwarte paar voorzien van de Gaia’s speelt, licht het logo groen op. Omschakelen gebeurt willekeurig, ik schat zo om de dertig seconden. Gelukkig is het erg rustig en kan ik plaats nemen op een stoel die mooi stereo staat; de “sweet spot” zoals dat heet. Er wordt doorsnee muziek gedraaid waar ik niet heel warm van word. Niettemin is het verschil tussen de luidsprekers met en zonder Gaia’s groot. Met de Gaia’s is het geluid ruimtelijker, rijker en gedetailleerder. De demonstraties worden gegeven door Ronald van Ovost, importeur van IsoAcoustics. Ronald geeft op een prettige manier uitleg en is zeer onderhoudend maar nooit opdringerig. Op verzoek wordt er een van mijn referentienummers gestreamd: “An Englishman In New York” van Sting. Omdat ik dit mooi opgenomen nummer erg goed ken, komen de verschillen tussen de twee luidsprekerparen nog beter binnen bij schrijver dezes. De mooie stem van Sting komt met de Gaia’s veel ruimtelijker en gevoeliger over dan zonder. Hetzelfde geldt voor in dit nummer de prominent aanwezige sopraansax van Branford Marsalis. De verschillen zijn dusdanig verbazingwekkend dat je bijna zou denken dat je belazerd wordt. Dit zou goed kunnen door een soort equalizer of andere apparatuur die het signaal manipuleert te verstoppen in de schakelkast. Hoewel niet gecontroleerd, heb ik er alle vertrouwen in dat de test eerlijk is overigens. Dit wordt gestaafd door de latere thuistest en de talrijke zeer positieve reacties van mensen die hun luidsprekers reeds hebben voorzien van Gaia’s. Het uurtje heerlijk geluisterd te hebben naar muziek en uitleg bij Hobo Hifi, smaakt naar meer. Twee weken later doet die kans zich voor op de iEar Audioshow te Tilburg. Dit keer zijn er twee paar Focal Sopra 2 luidsprekers opgesteld. Hier is het erg druk en zie ik geen gelegenheid om verzoeknummers aan te vragen. De verschillen zijn echter weer groot hoewel minder spectaculair dan in Arnhem. Wellicht komt dat omdat er in het ontwerp van deze luidsprekers al erg veel gedaan is aan ontkoppeling en andere maatregelen om vervorming te beperken. Al met al smaken de twee door mij bezochte demonstraties naar meer en ik besluit een twee setjes Gaia’s aan te vragen ter review.        

Thuis

Twee weken voor de feestdagen wordt er een klein zwaar pakketje bezorgd. Inhoud: twee doosjes met elk vier Gaia II voetjes. De thuistest kan beginnen. Mijn luidsprekers zijn de Focus380 van Dynaudio. Deze luidsprekers wegen 34 kilogram per stuk. Ze zijn net te zwaar voor de Gaia III, vandaar dat de keuze is gevallen op de Gaia II. 

De beide doosjes van zijn stevig karton en mooi bedrukt. Een afbeelding van een voetje in een autocad veld omringd door keurmerken siert de deksel. Dezelfde afbeelding van het voetje, maar dan zonder achtergrond prijkt samen met de toevoeging “X4” op een van de zijkanten van de deksel. Van de andere drie zijkanten hebben er twee het opschrift “Gaia – speaker isolation” en de laatste biedt plek aan de merknaam, een QRcode en het webadres van IsoAcoustics. Voordat ik de deksel van de bodem trek, bekijk ik de onderzijde nog even. Daar staat een korte product uitleg in Engels en Frans; de twee voertalen uit het land van herkomst: Canada. Zoals wel vaker is het product daar alleen ontworpen, fabricage vindt plaats in, u raadt het al, China.

Wanneer ik de deksel oplicht, vind ik eerst een instructieblad. Na een stukje schuimrubber aan de kant te hebben gelegd, zie ik vier voetjes in een wit interieur liggen. Gelijk valt de mooie glimmende grijze afwerking op. Het is een beetje donkergrijs, bijna antraciet. Deze kleur wordt ook wel “gun metal” genoemd. Op de foto’s die ik zelf maak, is de kleur steeds zwarter dan de werkelijkheid. De vier voetjes kunnen samen met het interieur uit de doos getild worden. Daaronder ligt nog een interieur waarin keurig twaalf draadeinden, vier gekartelde ringen, en een speciale steeksleutel allemaal hun eigen vakje hebben. De twaalf tapeindjes zijn drie setjes van vier schroefdraden: M6, M8 en 1/4″. De schroefeinden die in de Gaia zelf moeten, zijn M8. Veel luidsprekers hebben vier schroefgaten in de onderzijde, zo ook mijn Dynaudio Focus 380 luidsprekers die van M8 gaten zijn voorzien. Allereerst bevestig ik de vier M8 draadeinden in de voeten. De tapeinden zijn voorzien van twee sleutel vlakjes waarop de kleinste van de drie sleutelwijdten van de meegeleverde steeksleutel past. Ik draai acht tapeinden in de voeten en draai ze stevig aan met de sleutel. Daarna draai ik acht gekartelde sluitringen tot op de bovenzijde van de Gaia’s. Ik heb de neiging alle ringen een zetje na te geven met een tang maar ik weet me te beheersen en ga geen tang ophalen. Ik voorzie alle draadeinden van een zeskantmoer. De acht voetjes zijn nu klaar om onderin de twee luidsprekers gedraaid te worden. Omdat ik de luidsprekers niet neer wil leggen en niet op kan tillen terwijl ik de voetjes indraai, moet ik iets bedenken. Na enig gemeet en gezoek vind ik twee kleine restjes vierkant balkhout. Voorzichtig kantel ik de luidspreker naar achteren. Dan schuif ik de balkjes eronder en zet de luidspreker weer rechtop. Deze rust nu op de twee balkjes terwijl de standaard voetjes ongeveer twee centimeter van de grond zijn. Deze voetjes verwissel ik met vier Gaia voetjes. Dankzij de balkjes heb ik net een centimeter speling. Wanneer dit gedaan is, kantel ik de luidspreker voorzichtig naar achteren en schuif ik de balkjes opzij. De luidspreker kan nu terug en staat op haar nieuwe vier voetjes. Ik was al gewaarschuwd dat de Gaia’s voorzien zijn van rubber zooltjes die zich vastzuigen aan de vloer. Hierdoor zijn de voetjes moeilijk te verdraaien en is de luidspreker nog moeilijker te verschuiven. Dit is het moment om een troefkaart in te zetten. Tijdens het inlezen kwam ik een verslag van iemand tegen die zijn luidsprekers verschoof door speelkaarten tussen de Gaia’s en de vloer te leggen. Dit is even eenvoudig als geniaal. Ik maak dankbaar gebruik van dit idee en leg vier azen op de vloer. Ik begin met mijn luidsprekers nauwkeurig op hun plek te schuiven. Deze plek is akoestisch niet ideaal maar ik zal het er mee moeten doen. Uit controle met een waterpas blijkt dat mijn luidsprekers schots en scheef staan. Het grote draaien begint. Eerste obstakel is mijn houten vloer die alles behalve recht is. Tweede moeilijkheid is dat de Gaia’s om optimaal te kunnen functioneren, hun logo’s naar voren of juist naar achteren moeten hebben staan. De constructie van de Gaia heeft blijkbaar een soort inwendig scharnierpunt. Zodra de luidsprekers mooi waterpas staan, fixeer ik de posities van de schroefdraden door de zeskantmoeren stevig tegen de onderkanten van de luidsprekers te schroeven. De meegeleverde steeksleutel blijkt hier erg handig bij te zijn. De korte lengte zorgt ervoor dat er gemakkelijk in beperkte ruimte gewerkt kan worden en dat je niet kunt overdrijven bij het stevig aandraaien. Na een laatste controle met de waterpas trek ik de speelkaarten voorzichtig onder de Gaia’s vandaan. Een klein duwtje bewijst dat de luidsprekers een beetje kunnen wiebelen maar dat ze stevig op hun plaats gehouden worden door de rubber zooltjes van de Gaia’s. De gun metal afwerking van de Gaia’s combineert overigens prachtig bij de zwarte pianolak van mijn luidsprekers. Tijd voor muziek.

Luisteren

Helaas heb ik thuis slechts een paar luidsprekers en niet twee identieke paren zoals die worden ingezet bij de demonstraties. Direct omschakelen lukt niet met luidsprekers die 34 kilogram per stuk wegen. Ik ken mijn sound echter goed genoeg om veranderingen direct op te merken. De verandering na installatie van de Gaia’s is groot, hoewel het minder spectaculair lijkt dan tijdens de demonstraties. Behalve de akoestiek en de luidsprekers zelf zijn er twee grote verschillen. Thuis kan ik niet direct omschakelen en staan de luidsprekers op een houten vloer in plaats van beton zoals in de demonstratieruimtes. De houten vloer met een kruipruimte eronder gedraagt zich anders dan beton, persoonlijk denk ik dat een beweeglijke houten vloer een grotere invloed op het geluid heeft dan hard beton. Dit is echter een aanname van mij en hoeft niet te kloppen. De verandering thuis lijkt minder groot dan tijdens de demonstratie maar is niettemin spectaculair. Het eerste dat opvalt is dat alle muziek meer driedimensionaal klinkt. Tweede verandering is dat ik harder muziek kan spelen voordat mijn huisgenoten op de eerste verdieping (ook een houten vloer) beginnen te klagen over bastonen. Ik heb uren lang zitten luisteren naar de muziek die ik het beste ken. Veel muziek klinkt veel mooier. Vooral de ruimtelijkheid en de gedetailleerdheid gaan er erg op vooruit. Het lijkt of mijn huiskamer waar mijn Dynaudio’s in de lengte staan opgesteld, meer op een studio lijkt. Blijkbaar worden er een paar negatieve effecten die de vloer geven flink gereduceerd. Een groot pluspunt voor bezitters van een houten vloer: geen gedonder meer met spikes en de cupjes waarin deze moeten rusten. Er is totaal geen risico op beschadiging van de kostbare parketvloer. Voor bezitters van tapijt zijn er overigens speciale cupjes die de Gaia’s op hun plaats houden.                                 

Conclusie

Met een aanschafprijs van €678,- voor twee setjes van vier Gaia II’s loopt deze upgrade aardig in de papieren. De verbetering in geluid rechtvaardigt deze pittige investering echter volledig naar mijn mening. Met name de basweergave is totaal anders geworden in mijn set. Hierdoor komen de midden- en hoge tonen beter tot hun recht. Het meest opvallende is, en dat merkte ik tijdens de winkeldemo’s ook al, dat je veel meer detail in de muziek lijkt te horen. Subtiele details zoals belletjes, twinkeltjes en effectjes lijken in een keer veel prominenter aanwezig. Het geluid is meer driedimensionaal en grootser. De laatste opmerking is een cosmetische: de Gaia’s maken luidsprekers helemaal af. De gun metal afwerking combineert prachtig met zwarte pianolak.