unique radio

JBL is een van origine Amerikaanse audio fabrikant die in 1946 is opgericht. Het bedrijf is zowel actief op de consumentenmarkt als op de professionele markt. Op de professionele markt is JBL een bekende naam in studio’s, mobiele toepassingen, DJ apparatuur en bioscopen. De consumentenmarkt wordt bediend met luidsprekers, hoofdtelefoons, versterkers en auto audio. De letters JBL zijn de initialen van de oprichter: James Bullough Lansing (1902-1949). Tegenwoordig is JBL eigendom van Harman International dat op haar beurt weer eigendom is van Samsung Electronics. 

Vandaag de dag is JBL vooral bekend van de verrassend mooi klinkende bluetooth luidsprekers en hoofdtelefoons die goed verkocht worden. JBL is echter ook een gevestigde naam als het om luidsprekers gaat. Minder bekend zijn de versterkers. Onlangs heeft JBL een nieuwe serie home cinema versterkers uitgebracht: vijf modellen die allen in zwart en wit verkrijgbaar zijn. De twee laagste modellen zijn geschikt voor 5.1 home cinema opstellingen. Dit betekent twee luidsprekers naast de televisie, een er onder, twee achter de zitplaats en een of twee actieve subwoofers voor het laag. De subwoofers moeten zelf voor hun versterking zorgen.  Wij gaan het één na laagste model nader bekijken: de MA510. Is dit de juiste keuze voor een goede bioscoop-, muziek- en gaming ervaring thuis?

Uitpakken

De doos die bij mij thuis werd afgeleverd ziet er functioneel uit. Het is een bruine kartonnen doos beplakt met papieren vellen waarop de MA510 in kleur is afgebeeld met alle verplichte logo’s van de gebruikte functies en technieken. Goed om te zien dat ook JBL meegaat in de trend van versoberde verpakkingen; als er iets zinloos is, dan is het wel grondstoffen en energie verspillen aan onnodig luxe dozen. Voorzichtig snij ik de doos open. Het eerste wat ik zie is een wit schuimrubberen blok met twee vakken: een voor de gebruiksaanwijzing en een voor een kartonnen doosje met accessoires. De inhoud van dit doosje is weinig verrassend: een netsnoer, de afstandsbediening, twee AAA alkaline batterijen van AP en twee wifi antennes die achterop de versterker geschroefd moeten worden. De gebruiksaanwijzing leg ik even aan de kant. Wanneer ik het schuimrubberen blok uit de doos trek zie ik de versterker in een witte viscose zak in een tweede schuimrubberen blok liggen. Na de versterker hier voorzichtig uitgetild te hebben, wordt er een tweede kartonnen doosje zichtbaar. Hier blijkt een Engels netsnoer in te zitten. Opvallend is dat de MA510 niet erg zwaar is. 

Vormgeving

JBL wil met de MA serie overduidelijk iets op de markt brengen dat er anders uitziet. Er is rekening gehouden met gamers die de versterkers naast hun X-box of Playstation willen zetten. Dankzij de keuze voor hoogglans zwart of wit en de sobere vormgeving combineert de MA serie erg mooi met deze apparaten. Het exemplaar dat ik ga testen is wit. Althans: de voorzijde is wit. De rest is zwart, op de oranje accenten na. De afstandsbediening is ook wit. Wie een zwart exemplaar kiest, krijgt daar een zwarte afstandsbediening bij. Het front is een glazen plaat met daarachter een witte of zwarte plaat al naar gelang de uitvoering. De indeling van het front is sober; vrij standaard eigenlijk. In het midden een matrix display met daaronder vijf ronde druktoetsen. Aan weerszijden een grote draai en drukknop. Apart is dat deze verschillend zijn: de rechter draaiknop is groter dan de linker en heeft een omhulsel van half doorzichtig materiaal. Het meest bijzonder is de kleur. Althans: wanneer je een witte hebt zoals dit testexemplaar. Het matrix display is te dimmen in drie standen en is op drie meter afstand nog goed leesbaar. Subtiel detail is de verzonken oranje bies om het front en de linker draaiknop. Ook de powerknop is oranje verlicht wanneer de MA510 in standby stand staat. Op de afstandsbediening is ook een subtiel oranje accent te vinden. Oranje is dan ook de huiskleur van JBL. Hoewel de indeling nogal standaard is, geven de asymmetrische draaiknoppen, de witte kleur en de oranje accenten de MA510 toch een heel eigen “smoelwerk”. De afstandsbediening is eenvoudig, ligt lekker in de hand en is overzichtelijk. 

 

Aansluiten 

De MA510 heeft een uitgebreide en uiteenlopende verzameling aansluitingen. Dit komt omdat de MA510 een divers takenpakket heeft: het geluid verzorgen voor zowel stereoliefhebbers, filmkijkers als gamers. Toch is het niet overdreven “druk” op de achterzijde. Om te beginnen zijn er vijf HDMI aansluitingen: een uitgang en vier ingangen. Daaronder vinden we een ethernetpoort, een USB poort, een optische Toslink ingang, een coaxiale ingang, twee rca ingangen en twee subwoofer uitgangen. Verder naar rechts vinden we vijf luidsprekeraansluitingen die voor zowel banaanstekkers als “naked wire” geschikt zijn. Helemaal rechts zit de stroomaansluiting en een “harde” aan/uit schakelaar. Tenslotte zijn er nog twee SMA aansluitingen waarop de twee wifi antennes gedraaid moeten worden.

 

Set Up en App

In de eerste opstelling heb ik twee luidsprekers op de MA510 aangesloten: verder niets. Luidsprekers kunnen zowel met banaanstekkers als “naked wire” worden aangekoppeld. De aansluitingen hiervoor zijn lekker degelijk. De MA510 is een netwerk apparaat dat voor een aantal functies verbinding nodig heeft met internet. Het eenvoudigste scenario is de MA510 via WiFi te verbinden met een router. Bedraad kan ook overigens en dat geniet in een vaste opstelling natuurlijk de voorkeur. Wanneer ik de QR code die voor op de gebruiksaanwijzing staat scan, kan ik de JBL Premium Audio app downloaden en installeren op mijn smartphone. Deze App is nodig om de MA510 draadloos te verbinden met het thuisnetwerk. JBL heeft overigens twee QR-codes op de handleiding geprint. De eerste QR-code verwijst naar de App Store van Apple om de JBL Premium Audio app te kunnen downloaden, de ander verwijst je door naar een externe website met advertenties die je eerst weg moet klikken voordat je doorverwezen wordt naar de Google Play Store voor Android. De getoonde reclame heeft niets met JBL te maken het lijkt alsof JBL daar geen enkele invloed op heeft. Dit toont maar weer waarom het een slecht idee is om ‘zomaar’ QR-codes te scannen. Deze keuze van JBL is mij een raadsel. Een QR-code met een directe link naar de Play Store (en dus zonder reclame) genereren is een kleine moeite maar blijkbaar is JBL daar niet in geslaagd. Wanneer ik op “apparaten zoeken” klik, verschijnt de MA510 snel in het scherm. In het instellingenmenu is info te vinden over de software versie, het netwerk en of er updates beschikbaar zijn. In het beginscherm kan er gekozen worden uit vier bronnen: radio, UPnP, podcasts en USB. Allereerst probeer ik de radio. Dit is internetradio. De app is niet erg overzichtelijk maar er kan volgens verschillend criteria worden gezocht. De zoekfunctie is onduidelijk: wanneer een zoekterm ingevoerd wordt, moet er eerst op instellen worden geklikt en vervolgens op zoeken. Dan komt er een lijst tevoorschijn die aan de zoekterm voldoet. Persoonlijk vind ik dit als verwende BlueOS  gebruiker best waardeloos. Helaas kom ik dit maar al te vaak tegen: een app die niet lekker werkt. UPnP is de stand waarmee muziek uit het eigen netwerk kan worden afgespeeld. Zoeken in de muziekbibliotheek op de NAS is een drama. Het duurt lang voordat lijsten geladen zijn en wanneer er een artiest geselecteerd wordt, verschijnen zijn albums niet maar de losse tracks in alfabetische volgorde. Tevens verschijnen er afbeeldingen van de NAS waarmee je verder niets kunt. Wanneer een album uit de alfabetische lijst wordt gekozen dan worden de nummers gelukkig in de goede volgorde weergegeven en niet alfabetisch. Wanneer er op titel van het album gezocht wordt, dan worden de nummers weer alfabetisch weergegeven. Op die manier is het alleen mogelijk een enkel nummer af te spelen. Al met al is het lastig zoeken in een grote muziekbibliotheek en de gebruiksvriendelijkheid is om te huilen. De app is traag en op een smartphone (android) is het sowieso een trieste ervaring wanneer je BlueOS via de pc app gewend bent.

JBL EZ Set EQ

Deze app is bedoeld als digitale equalizer om te corrigeren voor kleuring van het geluid door de ruimte. Androidgebruikers wordt aangeraden om een losse microfoon te gebruiken voor de kalibratie; Apple-gebruikers kunnen de ingebouwde microfoon van hun iOS apparaat gebruiken. Op zich logisch: bij Apple is er een beperkt aantal apparaten en daarmee weinig variatie in de microfoons waar rekening mee gehouden moet worden. Vooraf dien je de low rollover frequency in te geven en kan je het volumeniveau naar boven of naar beneden aanpassen naargelang de grootte van de kamer. Per speakerset (front/back/center) moet je door de kamer lopen terwijl er een white noise afgespeeld wordt. Na een halve minuut (maar bij voorkeur 1 minuut) kan de app kalibreren waarmee de data direct in de versterker wordt gezet.

Bij versterkers met Audyssey- of Dirac-geluidscorrectie is het gebruikelijk om zichtbaar te hebben wanneer deze functionaliteit actief is en wanneer niet. Bij de JBL ontbreekt de feedback hierover. Wel kan er via het menu, per bron worden aangegeven of de instellingen gebruikt moeten worden of niet. EZ Set EQ ontbeert de finesse van Audissey en Dirac. De meting wordt gedaan, de kalibratie uitgevoerd en dat is het. Geen info over luidsprekerafstand, geslaagde meting of aanwijzingen m.b.t. meetpunten. Daarnaast vind ik het geluid na kalibratie niet beter en heeft het mijn voorkeur de tijd niet in de app te besteden maar aan een betere plaatsing van de speakers, instellen van volume en frequentie van de sub en het neerleggen van een kleedje in de kamer. De suggestie, om een externe microfoon te gebruiken bij Android-telefoons is volgens mij zonde van de € 40,- die de microfoon kost.

Bediening

Op het apparaat zelf  vind je op het front in totaal acht knoppen en een matrixdisplay. Hier zal je niet heel snel in verdwalen. We volgen de nummering uit de gebruiksaanwijzing:

1. De aan/uit knop. Deze heeft verlichting: het bekende aan/uit logo. Aan is wit en standby is oranje. Jammer genoeg is het geen “harde” schakelaar die de MA510 compleet afsluit; daarvoor moet je aan de achterkant zijn.
2. De input selector en navigatieknop. Dit is een forse draai/drukknop. De knop voelt zowel bij draaien als drukken stevig aan. Met deze knop  kan er genavigeerd worden in de diverse menu’s.
3. Het matrixdisplay en tevens centrale punt van het voorfront. Dit ook van een paar meter afstand goed leesbare display geeft alle gekozen functies en het volume aan. Tevens onmisbaar bij het navigeren door alle menu’s.
4. “Back” toets om een stap terug te kunnen gaan in de menu’s
5. Menu knop: om de verschillende menu’s te selecteren en te verbergen op het display.
6. Dim knop: om het display te dimmen of uit te zetten.
7. Twee knoppen om te kiezen tussen stereo en de diverse surround varianten voor de bron die beluisterd wordt.
8. Volumeknop met mute functie. De knop kan eindeloos verdraaid worden om het volume te regelen. Voor de mute stand moet de knop ingedrukt worden.

Ten slotte vinden we aan de achterzijde een “harde” hoofdschakelaar om het apparaat bij langere inactiviteit helemaal uit te kunnen zetten.De afstandsbediening is al naar gelang de kleur van de versterker zelf zwart of wit. Het witte exemplaar dat ik in mijn hand heb is een functioneel dingetje zonder opsmuk. Hij voelt goed en de bediening is prettig. De knoppen komen overeen met de frontplaat. De input selector is een ring met vier pijlen geworden met in het midden de bevestigingstoets. Toets en ring worden gescheiden door een subtiele oranje ring.

Apps. JBL biedt twee verschillende apps aan voor de JBL MA510, op zowel iOS als Android. De reeds beschreven JBL EZ Set EQ app is om kamercorrectie toe te voegen en de andere, JBL Premium Audio, om de netwerkfunctionaliteiten van de MA510 te gebruiken. JBL Premium Audio, is speciaal voor de JBL MA serie ontworpen. Veel functies zijn alleen te gebruiken met deze app op een smartphone. Ik heb een android smartphone dus ik installeer de android app via een QR code die voorop de gebruiksaanwijzing staat.  Zoals al eerder onder het kopje set up vermeld vind ik de app niet prettig. Zoeken is lastig door gebrek aan overzicht en het zeer traag inladen van de lijst artiesten en albums van mijn NAS. Deze indruk heb ik met de android app, de iphone app heb ik niet geprobeerd.

Wanneer er sprake is van langere inactiviteit (bv bij een cd die afgelopen is) schakelt de MA510 zichzelf in standby stand.

Luisteren

Een medewerker van JBL importeur Reference Sounds vertelde mij dat de MA serie ontworpen is voor de generatie Z. Dit komt tot uiting in de vormgeving: de apparaten passen goed bij zowel spelcomputers als audioapparatuur. Het meest komt het tot uiting in de inzetbaarheid. Deze is driedelig: als stereoversterker, als home cinema versterker en als gaming versterker. Het luisteren is dan ook driedelig. De aanleiding voor het schrijven van het artikel over deze versterker is mijn zoon: hij is bezig met het samenstellen van een thuisbioscoop en ik assisteer hem bij het audiogedeelte. De stereosessie vindt plaats bij mij thuis. Voor het home cinema en gaming gedeelte wijk ik uit naar een vriend thuis die zijn kelder omgebouwd heeft tot een thuisbioscoop.

Stereo

Om te testen wat de MA510  in stereo presteert, sluit ik deze via Wireworld Luna 8 luidsprekerkabels aan op mijn Monitor Audio Silver 100 7G luidsprekers. De hoofdtelefoon blijft achterwege want er is geen aansluiting. Om de lijningangen, de optische en de coaxiale ingangen te testen, sluit ik een dvd speler van Denon aan. Ik draai cd’s van Frank Zappa en Ibrahim Maalouf. Zowel via de analoge ingang als via de digitale ingangen klinkt het allemaal zoals het hoort. Dit ondanks de wat vluchtige opstelling zoals zichtbaar op de foto. De eerste indruk is dat de luidsprekers die samen €1150 kosten hier een prima versterker aan hebben. Hierbij moet ik opmerken dat het mijn gewoonte is rond 50% van het budget uit te geven aan luidsprekers en wanneer mij gevraagd wordt een stereoset samen te stellen. De analoge ingang blijft qua dynamiek wat achter bij de optische en de coaxiale ingang waartussen ik geen verschil hoor. Dit wijst er op dat de digitaal/analoog omzetting in de MA510 van zeer goede kwaliteit is. Bijna vergeet ik dat er ook een hdmi poort op de dvd speler zit. Ook via hdmi is het mogelijk cd’s te beluisteren en ook dat klinkt goed.  Internetradio klinkt, afhankelijk van de aangeboden kwaliteit, prima. Via deze functie vind je een ruim aanbod aan internetradiostations. Het is onder andere mogelijk te filteren op “HQ” radiostations. Waarschijnlijk wordt dit gedaan op basis van een vinkje aan de kant van de aanbieder. Bij de reguliere streams vind ik 48kHz-streams terwijl bij de “HQ”-streams 44.1kHz gebruikelijk lijkt. De functie “Podcasts” doet wat die moet doen. Het is niet mogelijk je abonnement (Podimo) of eigen RSS-feed in te voeren. Het geluid doet niet onder voor mijn Sangean WFT-4 internet tuner. Helaas gebruikt JBL niet dezelfde chipset. Dan was de app beter geweest en was er via de bluetoothzender de mogelijkheid geweest een hoofdtelefoon te gebruiken. Een bluetooth ontvanger heeft de MA510 gelukkig wel aan boord. Voor de test pair ik mijn Pioneer audioplayer (XDP-30R). Dit is in een vloek en een zucht gebeurd en ik kan heerlijk door mijn muziekbibliotheek grasduinen. Was de ervaring via UPnP ook maar zo. Bluetooth klinkt zoals het moet: de kwaliteit voldoet aan de huidige eisen. Uiteraard kan er ook een smartphone via bluetooth verbonden worden en kan er zo content van de grote muziekplatforms zoals Spotify gestreamd worden. Er is ook een mogelijkheid content via een USB poort te streamen. Deze bevindt zich achterop. Aan de voorkant zou handiger zijn maar esthetisch is deze keuze te begrijpen en een USB-verlengkabel lost dit euvel snel op. Het wel handig om een TV of monitor aan te hebben aangezien het ingebouwde display maar weinig ruimte (en dus overzicht) biedt. Wanneer ik terugschakel naar internetradio, is het stil. Er moet opnieuw naar een zender worden gezocht. Deze moet vervolgens met een afspeelknop op het touchscreen van de smartphone aangezet worden. Dat is onhandig. 

Home cinema 5.1

Om alle kanalen van de MA510 te beluisteren wijk ik uit naar de thuisbioscoop van Jeroen. Hier stellen we MA510 op met wederom luidsprekers van Monitor Audio. Het is de instapserie: als front een paar Monitor 200’s als center een Monitor C150, achter als surround een paar Monitor 100’s en als subwoofer de actieve Monitor MRW-10. Voor het eerste filmavondje sluiten we een chromecast aan op een hdmi ingang van de MA510. Het filmmateriaal wordt gestreamd van een NAS. Enkele fragmenten uit de films Top Gun, Star Wars en Paradise Now bewijzen gelijk dat deze versterker – luidspreker combinatie erg goed klinkt. We hebben heerlijk gekeken naar the Martian uit 2015. Het leek veel meer op een bioscoop dan dat het op mijn normale televisie ervaring met een soundbar lijkt. Het geproduceerde volume is kamer vullend en de geluidskwaliteit is ruimschoots voldoende om alle details en effecten goed weer te geven. Volgens Jeroen kan het allemaal veel beter met zijn eigen apparatuur maar dan hebben we het over componenten waarvan de componenten afzonderlijk nieuwprijzen hebben waarvan deze complete set aangeschaft kan worden. Deze combinatie van versterker en zes luidsprekers kost inclusief bekabeling zo’n €2750. Voor dat geld kun je alleen op de tweedehands markt terecht wanneer je eisen hoger zijn. Via zowel de versterker zelf als de afstandsbediening kan je verschillende audio/surround instellingen selecteren. Een DTS multikanaal upmix optie ontbreekt. Dit is iets wat veel ook oudere versterkers wel kunnen en wat in sommige gevallen, zoals bij zoals gaming, echt wel iets toe kan voegen. De stand “Native” laat het inkomende signaal onaangeroerd en stuurt uit wat er aangeboden wordt. Er kan gekozen worden om de subwoofer wel of niet mee te laten doen. De “All Stereo” stand is ideaal voor een feestje of wanneer je de hele ruimte van muziek wil voorzien. Het signaal van linksvoor wordt ook naar linksachter gestuurd, en hetzelfde gebeurt aan de rechterkant. De centerspeaker krijgt een ‘mix’ aangeboden. Voor een feestje klinkt het prima maar omdat de front-, rear- en centerspeaker vaak andere karakteristieken hebben, ligt het aan de speakers of het een beetje klinkt. Bij de opstelling met Monitor Audioset viel vooral de centerspeaker uit de toon. “All Stereo” is geen instelling die de voorkeur geniet om een mooie cd te beluiteren. Met de “Dolby Surround” instelling wordt gepoogd een meerkanaals resultaat te fabriceren uit (veelal) stereogeluid. Dit is het aloude Dolby Pro Logic surround in een modern jasje. Dolby Pro Logic is lang niet altijd een verbetering en helaas is dat hier ook het geval. Het resultaat werkt het beste bij films. Tegenwoordig hebben die echter bijna nooit minder dan 5.1-kanaalsgeluid.

Gaming

De modellen uit de MA serie misstaan door hun moderne vormgeving niet naast gameconsoles zoals een playstation of een Xbox. We gaan kijken of dat qua gebruikerservaring ook geldt voor de MA510. Bij gaming draait veel om de zogeheten “lag”. Dit is de vertraging die het geluid en beeld oplopen op de acties in het spel. Hier tellen milliseconden; vooral wanneer er tegen anderen gespeeld wordt. Een bevriende gamer gaat de MA510 nog testen en zijn bevindingen zullen t.z.t. toegevoegd worden.

Conclusie 

De MA510 is een fraai vormgegeven versterker die, vooral in het wit, een eigenwijze en luxe uitstraling heeft. Het matrix display ziet er juist wat minder luxe uit en zorgt ervoor dat het qua uiterlijk een basic apparaat blijft. De connectiviteit is indrukwekkend: er kunnen acht bronnen bekabeld aangesloten worden en daarnaast is er ook nog bluetooth, UPnP en internet. Internet kan bekabeld of via wifi binnenkomen.   

Als stereoversterker voldoet de MA510 prima. Ook betere luidsprekers zoals de Monitor Audio Silver 100 7G uit de luistertest komen uitstekend tot hun recht. Wanneer er geen film gekeken wordt zijn er genoeg mogelijkheden andere bronnen te beluisteren. Daar zorgen twee analoge ingangen, twee digitale ingangen, bluetooth, internetradio, de podcast functie en UPnP voor. Door de app vind ik UPnP slecht werken maar daar kan een losse streamer uitkomst bieden. Internetradiostations zijn door dezelfde app wat lastig te zoeken maar wanneer je je favorieten eenmaal opgeslagen hebt werkt het prima. Metadata wordt in de app niet ververst. Wanneer ik mijn favoriete internetradiostation kies, blijft het nummer dat dan speelt in het display staan. Lastig dat de MA510 het laatst beluisterde radiostation niet onthoudt. Wanneer je ‘s ochtends vroeg de radio aan wilt zetten, heb je toch weer die app nodig. Dit is op te lossen door een losse internetradio zoals de Sangean WFT-4 aan te sluiten. De podcastfunctie is beperkt. Een hoofdtelefoonaansluiting ontbreekt. Wie vinyl wil draaien, heeft daar een losse phono voorversterker voor nodig of moet een model hoger kopen: de MA710 is wel voorzien van een phono ingang (mm). Het geluid van De MA510 is ruim voldoende om een filmkijker een mooie surround ervaring te geven. Hoewel het beter kan met veel duurdere spullen, is de MA510 een uitstekende keuze voor zowel de filmliefhebber als de muziekliefhebber.

Met dank aan de firma Rozendal HomeElectro uit Heerde voor vlotte levering van de versterker.