unique radio

Al lange tijd ben ik fan van het in 1981 opgerichte Amerikaanse merk Parasound. Het merk houdt zich uitsluitend bezig met het ontwikkelen en (laten) bouwen van versterkers voor zowel de professionele als de particuliere markt. Voor zowel home cinema-, multiroom- en stereogebruik kun je bij Parasound terecht. Zelf ben ik al jaren in het gelukkige bezit van een Parasound Halo P7 voorversterker, een monument van een apparaat met tien ingangen, meerkanaals mogelijkheden, helemaal analoog en zoals het hoort: doodstil. Helaas kwam de P7 pas in mijn bezit nadat deze uit productie is genomen, een review had dus niet zoveel zin meer. Ook de vinyl liefhebber wordt bediend met verschillende phono voorversterkers. Een ervan, de Zphono XRM , heb ik meer dan vijf jaar geleden getest en gekocht in plaats van teruggestuurd naar de importeur. Ik ben er nog steeds erg blij mee. De Zphono XRM is nog steeds in de handel en is onderdeel van de compacte Z lijn van Parasound op het compacte “halfrack” 22 cm. formaat. Deze Z lijn bestaat al een aantal jaar. In deze lijn zijn onder meer een cd speler, een tuner en een dac uitgebracht, deze zijn helaas is niet meer in productie. Parasound heeft zich in de loop der jaren volledig toegelegd op versterkers. Ik vind dat jammer want er is nu geen complete Parasound set meer samen te stellen. In de Z lijn zijn nog wel een aantal versterkers leverbaar waaronder de Zpre3 voorversterker en de Zamp v.3 eindversterker. Deze voor- en eindversterker zijn al jaren op de markt en hebben hun kwaliteit vooral bewezen in geluidsinstallaties met meerdere zones. Onlangs heb ik een tweedehands Zamp v.3 op de kop getikt. Dit smaakte naar meer en ik heb er een nieuwe Zpre3 bij gekocht. Omdat de Zamp ook mono gebruikt kan worden, smaakte dit naar nog meer en heb ik twee gloednieuwe Zamp versterkers geleend van importeur AV Emea. We beginnen met de beschrijvingen van deze bijzondere voor- en eindversterker.

Zpre3 voorversterker

De Zpre3 is een compacte voorversterker van Parasound. Net als de gehele Z lijn wordt deze geleverd in een sobere verpakking. Daar word ik blij van: geen schreeuwende kleurenfoto’s en nietszeggende kreten. Uit deze bruine doos komt een witte doos zonder opdruk. Hierin ligt de Zpre3 keurig in twee schuimrubberen blokken samen met de gebruiksaanwijzing, een netsnoer en een drietal triggerkabels te wachten op de nieuwe eigenaar. Het apparaat voelt oerdegelijk aan en is netjes afgewerkt zoals ik ondertussen gewend ben van Parasound. De vormgeving is sober, functioneel en smaakvol.  

Mogelijkheden en aansluitingen

De Zpre3 is een stereo voorversterker met de mogelijkheid een subwoofer aan te sluiten. De Zpre3 heeft vier rca (tulp) lijningangen waar bronapparaten op aangesloten kunnen worden. Er is geen phonovoorversterker aan boord. Wie wil genieten van een draaitafel moet er een kiezen met een lijnuitgang of een losse Phonovoorversterker zoals de Zphono XRM er tussen zetten. Naast vier bron apparaten die naar keuze via de volumeregeling en de toonregeling kunnen worden doorgegeven is er ook een vijfde bypass ingang aanwezig. Een bron die hierop aangesloten is, wordt direct zonder tussenkomst van volume- en toonregeling doorgegeven naar de variabele lijnuitgang. Ook wanneer de Zpre3 uit staat. Er kan ook gekozen worden voor de niet variabele uitgang waarbij de toon- en volumeregeling voor alle apparaten omzeild wordt. Alleen de hoofdtelefoonuitgang is dan wel regelbaar. Daarnaast is er een trigger uitgang om de Zpre3 een ander apparaat aan te laten zetten bij inschakeling, een ingang voor een extra “0og” voor de afstandsbediening, een extra minijack lijningang op het front en een seriële poort voor domotica toepassingen. Als klap op de vuurpijl zijn er ook nog subwoofer uitgangen; ook weer een vaste en een variabele. Kortom: dit kleine versterkertje is volgepakt met mogelijkheden. En dan hebben we het nog niet eens over de mogelijkheden om het display te personaliseren en de verlichte afstandsbediening.

Bediening

Het kleine strakke front heeft slechts drie knoppen, de afstandsbediening heeft er 21. We beginnen met het front. We gaan van links naar rechts en beginnen met de power knop. Dit is geen “harde” schakelaar maar zo te voelen een microswitch. De keuze is tussen aan en standby, respectievelijk aangegeven met een groene en een rode led ring om de knop. Dan komen twee minijack aansluitingen: een voor hoofdtelefoons en een aux ingang om snel een externe bron zoals een telefoon aan te sluiten. Wanneer er een hoofdtelefoon aangesloten wordt, worden de variabele uitgangen geblokkeerd. Wanneer er iets op de aux ingang aangesloten wordt, blokkeert lijningang 4. Midden op het front is het display geplaatst. Het is een groen matrixdisplay waarvan de lichtsterkte twee standen heeft. Via het menu kunnen de vier ingangen andere namen toegewezen krijgen. Het is niet zo luxe als bij mijn Parasound Halo P7, daar kunnen 14 karakters vrij gekozen worden. De Zpre3 heeft een aantal standaard aanduidingen zoals tuner, network en server in het keuzemenu. De toonregeling wordt visueel gemaakt met een balkje waarover een streepje loopt. Lekker functioneel allemaal. Door de geringe afmetingen is het display alleen van dichtbij leesbaar. Dat is dan ook het enige nadeel wat ik kan bedenken qua bediening van dit kleine voorversterkertje. Rechts van het display vinden we een mute knop. Wanneer het geluid hiermee uitgezet wordt, gaat er een rode ring rond de knop branden. Tot slot helemaal rechts een draai / drukknop die als volume regeling / selectietoets fungeert. Een keer drukken geeft toegang tot de input selector waarna door draaien geschakeld kan worden tussen de vijf ingangen. Twee, drie en vier keer drukken geeft toegang tot resp. de bass, treble en balansregeling.

Afstandsbediening

De afstandsbediening (versie ZP3A) is eenvoudig vormgegeven, werkt prettig en is met 21 toetsen een stuk uitgebreider dan het apparaat zelf. Alle vijf de ingangen hebben een eigen toets net als de bass, treble en balans. Naast de functies die ook op het apparaat zelf bediend kunnen worden, kan via de afstandsbediening ook de toonregeling per ingang opgeslagen worden en is de felheid van het display aanpasbaar. Per ingang kan ook een van de 26 namen uit de lijst gekozen worden om het display te personaliseren. De toets om de toonregeling op de neutrale stand terug te zetten is handig, net als de schakelbare toetsenverlichting die na korte tijd vanzelf weer uitschakelt.

Zamp v.3 eindversterker

De Zamp v.3 is de compacte eindversterker van Parasound. Deze versterker is al sinds 2007 vrijwel ongewijzigd. De vroegere versies hebben een iets bredere frontplaat die aan beide uiteinden uitsteekt en twee gaten heeft. Hiermee is deze versie in een rack te monteren. Voor de latere versies zonder “oren” zijn er speciale montagesetjes verkrijgbaar. Ik heb zo’n oude versie in bezit en voor dit artikel heb ik twee recentere exemplaren geleend. Wanneer ik deze uit de inmiddels bekende sobere doos haal, komt er naast de Zamp zelf en de gebruiksaanwijzing, ook een zakje kabels tevoorschijn. Hierin zitten naast het obligate netsnoer ook twee triggerkabels. Veel andere eindversterkers van dit formaat hebben een externe voeding, Parasound doet daar niet aan. Er kan gewoon een netsnoer worden gebruikt en door de ventilatiegaten is een relatief grote ringkerntrafo te zien. Net als de Zpre3 voelt ook de Zamp weer aan alsof je er met een vrachtauto overheen kunt rijden; oerdegelijk. De Zamp is met zijn drie kilo bijna dubbel zo zwaar als de Zpre3. Doordat er naast het display en een hoofdtelefoonaansluiting maar een schakelaar op het front te vinden is, is de uitstraling zeer sober. Het display geeft met een kleine groene L en R aan of beide kanalen goed werken. Wanneer links in het rood “protect” oplicht, is de Zamp in de beveiliging gesprongen. Wanneer de Zamp erg warm wordt, licht rechts in het rood “High Temp” op. 

 

Mogelijkheden en aansluitingen

Een klein kastje met veel mogelijkheden is mijn indruk in één zin. Dat is te zien op de achterzijde van de Zamp v.3. Van links naar rechts: twee paar rca aansluitingen, de eerste de lijningang bedoeld voor de voorversterker. Daarnaast een uitgang om door te kunnen lussen naar een tweede eindversterker. Dan drie schakelaars en drie draaipotmeters. Allereerst twee draaipotmeters om het ingangsniveau per kanaal af te kunnen regelen. Met de eerste schakelaar kan gekozen worden tussen mono en stereo weergave. De Zamp kan zowel als stereo eindversterker of als mono eindversterker ingezet worden. De tweede, Gnd lift, is bedoeld om eventueel ongewenste brom door aardlussen te voorkomen; de aarding is simpelweg te onderbreken. De derde is de trigger schakelaar. Er kan gekozen worden voor handmatig  (power schakelaar actief), audio (inschakeling wanneer er signaal binnenkomt) of 12V (inschakeling door bv. een voorversterker zoals de Zpre3). Bij de audio optie kan de gevoeligheid ingesteld worden met het derde  draaiknopje (sens). Met de 12V triggerfunctie kan de Zamp via een draad ingeschakeld worden. Deze draad kan aangesloten worden via een 2,5mm minijack bus en doorgelust worden met een tweede bus. Verder naar rechts zitten twee paar robuuste speakeraansluitingen die zowel voor banaanstekkers, spades en “naked wire” geschikt zijn. We eindigen rechts met de netspanningsaansluiting en daarboven een zekeringhouder.

Luisteren

Als voor- en eindversterkercombinatie is de Zpre3 te gebruiken met een of twee Zamp’s. De Zamp is als mono versterker te gebruiken en heeft dan dubbel zoveel vermogen. Om dit stereo te testen heb ik twee Zamp’s geleend. De eerste test is met met eigen Zamp, een ouder exemplaar dat een front met “oren” voor rackmontage heeft. Zie hier het pro audio dna dat Parasound heeft. De rest van de testopstelling bestaat uit een Parasound Zcd cd speler, een Bluesound Node 2 netwerkspeler en Monitor Audio Silver 100 7G  luidsprekers (jubileum editie).

Zpre3 met één gebruikte Zamp (stereo)

Allereerst beluisteren we de Zpre3 in combinatie met mijn eigen Zamp eindversterker. Monitor Audio adviseert versterking met een minimum vermogen van 40 Watt voor deze luidsprekers, de Zamp voldoet hieraan met de opgegeven twee keer 45 Watt uitgangsvermogen aan 8 Ohm.  Deze Zamp is tweedehands aangeschaft en is meer dan tien jaar oud. Over het vorige leven van deze unit weet ik niets. Het muziekstuk waarmee ik ga vergelijken is “Inca Roads” van de cd  “One Size Fits All” van Frank Zappa. De Zamp is in staat de Monitor Audio Silver 100 luidsprekers echt te laten swingen. De bassen zijn heerlijk en complexe passages worden superstrak weergegeven. Ik heb op marktplaats 150 euro voor de Zamp betaald en ik lach me rot. Wat een kwaliteit voor zo weinig geld.

Zpre3 met twee nieuwe Zamp’s (twee keer mono)

Hierna sluiten we twee Zamp’s aan, nieuw uit de doos. We gebruiken de mono stand; de speakerkabels moeten met de min op de linker plus en met de plus op de rechter plus speakeraansluiting aangesloten worden. We maken van de eindversterkers dus twee monoblokken. Weer zet ik “Inca Roads” op. Omdat het volume van de Zpre3 nog op dezelfde stand stond, valt gelijk gelijk op dat het geluid veel harder staat. Bassen klinken nu nog dieper en ik heb het idee dat de luidsprekers nu nog meer nog tot hun recht komen. Met twee Zamps is er met veel meer volume te spelen en dat is prettig. Er is meer ruwe kracht over en dat komt de dynamiek ten goede.  

Gebruikte Zamp vergelijken met nieuwe Zamp

Wanneer ik een van de twee nieuwe Zamp’s vervang door mijn oude exemplaar om te proberen of ze verschillend klinken, kan ik geen verschil ontdekken. Beide versterkers, oud of nieuw, klinken exact hetzelfde. 

Hoofdtelefoon

Zowel de Zpre3 als de Zamp is voorzien van een hoofdtelefoonaansluiting, in beide gevallen is dit een minijack op het front. Bij de Zpre3 wordt de lijnuitgang uitgezet, bij de Zamp wordt dat gedaan bij de luidsprekeruitgangen. De gebruikte hoofdtelefoon is mijn trouwe Meze 99 Classics. Weer beluister ik “Inca Roads” via de aangesloten Parasound Zcd cd speler. Via de Zpre3 klinkt het als een klok: alle details zijn aanwezig, er is power in overvloed van laag tot hoog en de goede toonregeling valt nu extra op. Wanneer ik via de Zamp luister, is er minder volume en klinkt het geluid korreliger en minder overtuigend. Het is echter nog steeds ruim voldoende. Ik vind het apart dat er überhaupt een hoofdtelefoonaansluiting op een eindversterker zit. 

Conclusie

De Parasound Z serie biedt de mogelijkheid een compacte en zeer hoogwaardige geluidsinstallatie samen te stellen. Helaas zijn er tegenwoordig alleen nog verschillende versterkers in deze lijn te krijgen. In het verleden waren er ook een cd speler en een tuner verkrijgbaar. Ondanks het kleine formaat is de Zpre3 een volwaardige voorversterker. Er zit wat luxe op in de vorm van naamkeuze voor de inputs en verschillende triggerfuncties. Doordat er zowel een variabele als een een vaste lijnuitgang voorhanden is, kan de Zpre3 ok overweg met opnameapparaten. Een hoofdtelefoonaansluiting ontbreekt ook niet en de Zpre3 is zonder eindversterker dan ook zeer goed bruikbaar als hoofdtelefoonversterker. De mogelijkheid om vier bronnen plus een bron in bypass aan te kunnen sluiten zal voor velen ruim voldoende zijn. Dat geldt ook voor het vermogen van de Zamp: twee maal 45 Watt aan 8 Ohm en twee maal 60 Watt aan 4 Ohm. Wie meer wil kan er twee gebruiken en het vermogen verhogen tot 90 Watt per kanaal. Bij mono gebruik is de Zamp is niet geschikt voor luidsprekers met een impedantie van lager dan 8 Ohm. Dat betekent dus even opletten bij de speakerkeuze. Een Zpre3 samen met een of twee Zamp’s vormen een fantastische versterker. Vinylliefhebbers moeten niet vergeten dat er in deze lijn twee phonovoorversterkers verkrijgbaar zijn. Met een combinatie van een Zpre3, twee Zamp’s en een phonovoorversterker, de Zphono of de meer uitgebreide Zphono XRM , is een versterker samen te stellen waar je u tegen zegt en die in de meeste huiskamers meer dan genoeg vermogen gaat leveren. Wat een heerlijk klinkend setje is dit! Ook voor meerkanaals- en multiroom opstellingen zijn deze versterkers zeer bruikbaar.  

Retailprijzen: Zamp v3 €739 per stuk, Zpre3 ook €739 per stuk. Incl. BTW

Specs

Specificaties zijn overgenomen van de Parasound website.Zpre3:

Frequency Response:
10 Hz – 40 kHz, +0/-0.5 dB

Total Harmonic Distortion:(20 Hz – 20 kHz)
<0.015%

Interchannel Crosstalk:
62 dB at 20 kHz

Input Sensitivity :
250 mV = 1 V output
Total gain = 12dB (volume set to 100)
Unity Gain = Volume set to 88
Maximum Output: 3.5 V

Input Impedance:
24k Ω

Output Impedance:
470 Ω

S/N Ratio:
>100 dB, input shorted, IHF A-weighted
>90 dB, input shorted, unweighted

DC Trigger Output:
12Vdc, 50ma

AC Power Requirement:
5 Watts powered on
0.5 Watts in standby
100 – 250 VAC 50/60 Hz

Dimensions
Width: 8.5″ (220 mm)
Depth: 10″ (254 mm)
Depth: 12″ (305 mm) with AC cord and cables connected
Height, with feet: 2″ (51 mm)
Height, without feet: 1.75″ (45 mm), 1U

Weight
1.8 kg

Zamp v3:

Continuous power output:

45 watts RMS x 2, 20 Hz – 20 kHz, 8 Ω, both channels driven

60 watts RMS x 2, 20 Hz – 20 kHz, 4 Ω, both channels driven

90 watts RMS x 1, 20 Hz – 20 kHz, 8 Ω, minimum impedance

Current capacity:

12 amperes peak per channel

Frequency response:

5 Hz – 100 kHz, +0/-3 dB

Total harmonic distortion:

< 0.07 % full power < 0.02 % typical levels

IM distortion:

< 0.05 %

Dynamic headroom:

1.5 dB

Inter-channel crosstalk:

80 dB at 1 kHz; 60 dB at 20 kHz

Input Impedance:

33 k Ω

Input Sensitivity:

600 mV; 1.5 V for full output

S/N Ratio:

116 dB, input shorted, IHF A weighted

Dimensions:

8-1/2 w x 1-3/4 h x 10 d, 2 h with feet

Net weight:

4,1 kg.

*setjes om de Z-serie componenten in een rack te monteren worden apart verkocht.